Ξετυλίγοντας το κουβάρι των Novartis, ο θάνατός σου - η ζωή μου

Το σκάνδαλο της Novartis  που μονοπωλεί τα μίντια, όπως κατά καιρούς συμβαίνει με διάφορα σκάνδαλα «διαφθοράς», πρόκειται για μια ιστορία που  δημιουργεί δικαίως αισθήματα οργής στον κόσμο που αγωνίζονται για τη ζωή του, απέναντι στις τρύπες των δις ,την εταιρεία, πολιτικούς, χρηματισμένους γιατρούς.

 Ας βάλουμε όμως κάποια πράγματα σε μια σειρά, προσπαθώντας να ξετυλίξουμε ένα κουβάρι που τα μίντια δεν αγγίζουν, ξεκινώντας με δύο παραδοχές.

1.  Η διαφθορά του επιχειρηματικού-πολιτικού κατεστημένου και τα μεγάλα φαγοπότια,  είναι μάλλον υπαρκτά και τα καταδικάζουμε. Ωστόσο σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να σταθεί η λογική ότι «Δυστυχώς, συγκεκριμένες εταιρείες και συγκεκριμένοι πολιτικοί  είναι διεφθαρμένοι και εγκληματούν, σε ένα σύστημα που όλα βαίνουν καλώς».

2.  Κανένα αίσθημα “κάθαρσης” και  λογικής ότι κυβέρνηση και δικαιοσύνη είναι αυτοί που « επιτέλους βάζουν τα πράγματα στη θέση τους»,  δεν μπορεί να ευσταθεί. Κυβέρνηση, ΕΕ, δικαιοσύνη είναι οι ίδιοι που διαμορφώνουν και εφαρμόζουν ένα νομοθετικό πλαίσιο κομμένο και ραμμένο για να ενισχύει την κερδοφορία των επιχειρηματικών κολοσσών, μεταξύ τους και της Novartis.

Απόδειξη για τα παραπάνω είναι και το γεγονός ότι ενώ η Novartis έχει κατηγορηθεί αρκετές φορές στο παρελθόν για παρόμοια σκάνδαλα, παρ’ όλα αυτά στην Ελλάδα τιμήθηκε πριν μερικά χρόνια με «Διάκριση Επιχειρηματικής Αριστείας» ως κορυφαία φαρμακοβιομη-χανία.  Και φυσικά τα νομικά πλαίσια στις εκάστοτε χώρες που επιτρέπουν στις φαρμακοβιομηχανίες να βγάζουν δις μέσω των μεθόδων τους, επιβάλουν μετά μέσω διακανονισμού, ένα πρόστιμο της τάξη 10% των παράνομων κερδών τους και οι φαρμακοβιομηχανίες «καθαρίζουν».

Συνεπώς, εφόσον δεν πρόκειται για μια «παρατυπία» της Novartis αλλά οι δραστηριότητες τους έχουν κάλυψη από κράτη, δικαιοσύνη κλπ, μένει να απα-ντήσουμε πως προκύπτει η «αποκάλυψη» και η δημοσιοποίηση τέτοιων σκανδάλων. Δεν πρόκειται παρά για παιχνίδια «της μεγάλης σκακιέρας» ή αλλιώς αντικρου-όμενα συμφέροντα μεταξύ μεγαλοεται-ρειών (εν προκειμένης φαρμακοβιομη-χανιών)στα πλαίσια του ανταγωνισμού τους. Φυσικά αξιοποιούνται και για πολιτικά-εκλογικά παιχνίδια (εν προ-κειμένης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) που αυτοπρο-βάλλεται ως η «έντιμη» πολιτική δύναμη απέναντι στους «προηγούμενους διεφθα-ρμένους».

Επειδή όμως το πρόβλημα όπως αναφέραμε, δεν το εντοπίζουμε μόνο  σε «κάποιες» εταιρείες και «κάποιους» πολιτικούς, αλλά στο σύστημα που τίποτα δεν βαίνει καλώς, αξίζει να αναφέρουμε πως λειτουργεί ο νόμιμος κόσμος των φαρμακοβιομηχανιών και κατ’ επέκταση της υγείας, και να απαντήσουμε στα ακόλουθα ερωτήματα: 

Ποια φάρμακα παράγονται/Για ποια φάρμακα γίνεται έρευνα: Η εκπόνηση ενός ερευνητικού προγράμματος για την εύρεση και την παραγωγή ενός φαρμάκου, απαιτεί  χρηματοδότηση, η οποία προέρχεται σήμερα αν όχι αποκλειστικά, σχεδόν πάντα από φαρμακοβιομηχανίες, ακόμη κι αν πραγματοποιούνται σε δημόσιους φορείς όπως τα πανεπιστημιακά Ιδρύματα. Η «επένδυση» για ένα φάρμακο καθορίζεται όπως σε όλους τους «επιχειρηματικούς τομείς» από τους κανόνες της ζήτησης, ή αλλιώς πόσο θα πουλήσει το προϊόν, για να φέρει τα μέγιστα κέρδη. Έρευνα λοιπόν για φάρμακα που θα φέρουν σίγουρα κέρδη, και όχι με βάση της ανάγκες της κοινωνίας( καμία φαρμακοβιομηχανία δε θα επένδυε για να θεραπεύσει επιδημίες σε τριτοκοσμικές χώρες, όπου οι άνθρωποι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν σε υψηλό κόστος).

Ποια κυκλοφορούν: Ακόμη κι αν οι σύγχρονες δυνατότητες της επιστήμης επιτρέπουν την παραγωγή και χρήση εναλλακτικών θεραπευτικών σχημάτων ή μορφών, αυτές μπορεί να μένουν «κλειδωμένες», και να απαγορεύεται η κυκλοφορία τους, ώστε φαρμακευτικές να κρατούν ψηλά τις τιμές σε φάρμακα που παράγουν οι ίδιες και μόνο. Δεν είναι επίσης σπάνιο, να εισάγονται επικίνδυνες χημικές ουσίες, που δεν έχουν ολοκληρώσει κάποιον έλεγχο, ή ακόμα πλαστά φάρμακα (βλ. εμβόλια που εμφανίζονται περιστασιακά όταν δημιουργείται κοινωνική υστερία λόγω επιδημιών).

Πως κοστολογούνται: Οι διεθνείς συμφωνίες σήμερα, όπως αυτή του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, παραχωρούν την «πνευματική ιδιοκτησία» και την εμπορική εκμετάλλευση προφανώς μιας θεραπευτικής ουσίας, αποκλειστικά στην εταιρεία που την “βρίσκει” , μέσω του θεσμού της Πατέντας. Η πατέντα έχει ισχύ για 20 χρόνια, και σε αυτό το διάστημα, η εκάστοτε φαρμακευτική κοστολογεί η ίδια το προϊόν της, κάτι που σημαίνει ότι η τιμή ενός φαρμάκου μπορεί να εκτοξευτεί από τη μια μέρα στην άλλη, όπως και πολλές φορές έχει συμβεί (βλ. AIDS, λευχαιμία κλπ). Μπροστά στα μεγάλα κέρδη λοιπόν, πετιούνται εκτός θεραπείας βαριά πάσχοντες, που δεν μπορούν να
ανταποκριθούν οικονομικά σε αυτήν.

Ποιοι έχουν πρόσβαση σε αυτά: Αναμφισβήτητα το κόστος, τόσο της ιατρικής όσο και της φαρμακευτικής περίθαλψης σήμερα έχει την τάση να μετακυλίεται ολοένα στις πλάτες του κόσμου που την χρειάζεται (ενδεικτικά στην Ελλάδα τα χρόνια των μνημονίων, η ιδιωτική συμμετοχή για τη φαρμακευτική κάλυψη έχει ξεπεράσει το 30%). Ο αποκλεισμός από την θεραπεία επομένως δεν αφορά μόνο τους βαριά πάσχοντες που αναφέραμε, αλλά όλους τους  χαμηλόμισθους, άνεργους, μετανάστες, όλους αυτούς που το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, οι ανθυγιεινές συνθήκες εργασίας , η περιθωριοποίηση μπορούν να τους οδηγήσουν στη νοσηρότητα, και το σύστημα, στο οποίο όντως τίποτα δεν βαίνει καλώς, να τους πετάει έξω απ’ το δικαίωμα στη υγεία και τη ζωή.

Πέρα λοιπόν από τα θηριώδη σκάνδαλα των δισεκατομμυρίων, αποκαλύπτεται και το μεγάλο σκάνδαλο στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής: Το φάρμακο είναι εμπόρευμα, πράγμα που σημαίνει ότι κάποιοι πλουτίζουν από την ασθένεια κάποιων άλλων. Κι αυτή είναι μια πραγματικότητα, που καμιά εκτελεστική επιτροπή δεν μπορεί να ανατρέψει, παρά μόνο ο κόσμος που θα σταθεί απέναντι στις διεθνείς συμφωνίες, τις πολιτικές που υποβαθμίζουν τη δημόσια υγεία  και τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής που βάζει το κέρδος πάνω από την ανθρώπινη ζωή. Σε αυτή τη διαδικασία κι εμείς οφείλουμε να διεκδικήσουμε από κοινού με την πληττόμενη πλειοψηφία κρατικούς φορείς έρευνας και παραγωγής φαρμάκων με γνώμονα τις ανάγκες της κοινωνίας, καμιά ιδιωτική συμμετοχή για την πρόσβαση σε φάρμακα, αύξηση και ενίσχυση των δομών περίθαλψης με έμφαση στην πρόληψη και ελεύθερη πρόσβαση σε αυτές για όλους/ες. Να μην βουλιάξει κανείς στην αντίληψη που λέει “το κέρδος πάνω από την ανθρώπινη ζωή” και μοιάζει σχεδόν παντοδύναμη σε ένα σύστημα υγείας που γιατροί χρηματίζονται  και γίνονται κρίκος στο μεγάλο σκάνδαλο που αναφέραμε .Να προτάξουμε μια διαφορετική αντίληψη για την Υγεία, ως στοιχεία για την ευημερία και την ολόπλευρη ανάπτυξη του ατόμου, σε ένα σύστημα μακριά από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.